December 2018 – Dividend

De laatste maand van 2018 , en dus ook het laatste maandelijkse dividend rapport. De markt is flink gedaald dat weer allerlei speculatie en twijfel voedt. Voor mijn strategie is het niet belangrijk. Ik ben in de opbouw fase en tijd in de markt is veel belangrijker dan het proberen te timen van de markt.

Het dividend is deze maand gedaald in vergelijking met 2017. Simpelweg omdat ik Shell in de zomer heb verkocht. Groen zijn kost geld ;). Dit wordt weer goedgemaakt volgend jaar omdat het vrijgekomen geld in andere dividend betalende bedrijven is gegaan. Ten opzichte van 2017 is het totale bedrag aan dividend in 2018 met 27% omhoog gegaan. Dat is best goed. Het is in ieder geval goed voor de motivatie.

We zullen zien wat 2019 gaat brengen.

De cijfers :

DateStockCurrencyAmount
20-12-2018Vanguard dividend appreciation ETFEUR1,51
18-12-2018Icahn Enterprises LPEUR1,53
14-12-2018DowDupont EUR3,33
14-12-2018Coca-ColaEUR5,13
13-12-2018Microsoft EUR8,07
05-12-2018UnileverEUR3,87
TotalEUR23,44

Opties – Wat zijn het ?

Opties, een verdraaid handig financieel instrument waarin gehandeld kan worden op diverse beurzen. In deze nieuwe serie ga ik vanaf het begin uitleggen wat opties inhouden en hoe ze kunnen worden toegepast in een beleggingsportefeuille. Maar we beginnen dus bij het begin.

Een optie is een recht om voor een vooraf bepaalde periode een vastgesteld aantal van een bepaald product te mogen kopen of verkopen. Voor de meeste mensen is de bekendste optie het nemen van een optie op een huis. Voor een korte periode mag de koper het huis voor een overeengekomen bedrag kopen. Dit is meestal om te kijken of de financiering rond te krijgen is of om zaken te regelen zoals een bouwkundige keuring. De redenen om kosteloos af te zien van de aankoop van het huis is vastgelegd in de voorwaarden. Meest voorkomende zijn onder voorbehoud van financiering en staat van het pand.

Aan deze optie zit ook een risico, mocht er aan geen van de voorwaarden worden voldaan moet of het huis gekocht worden of een boete betaald worden van meestal 10% van de overeengekomen prijs. De koper loopt dus een risico van 10% van dat bedrag. De verkoper weet dat hij ofwel zijn/haar huis verkoopt, ofwel 10% kan ontvangen. Het risico van de verkoper is tweeledig, de prijzen stijgen in de tussentijd en de waarde loopt op tot boven de overeengekomen prijs , of de verkoop gaat onder een van de voorwaarden niet door en in de tussentijd zijn mogelijk andere kopers weggelopen, en moet de verkoper weer van voren af aan beginnen met verkopen.

Een optie bestaat dus uit een aantal onderdelen, een vooraf vastgestelde periode waarin de optie uitgeoefend kan worden. Een onderliggend product (huis, aandelen, grondstof enzovoorts) waarop de optie betrekking heeft en een afgesproken prijs waarvoor het onderliggende product kan worden gekocht of verkocht.

Het verhandelen van opties kan op allerlei soorten (financiële) producten, maar de meest bekende zijn de opties op aandelen. Daar gaan we het in deze serie artikelen ook over hebben.

Er zijn 2 soorten opties, een optie die het recht geeft om aandelen te kopen, een call optie. De omgekeerde variant het recht om aandelen te verkopen is een put optie. Laten we aan de hand van een voorbeeld de verschillende onderdelen van een optie doornemen.

Call optie :

Een optie wordt als volgt genoteerd, AH C20.00 21DEC2018, uitgeschreven Ahold Delhaize, Call 20 euro , 21 december 2018.

Allereerst staat het aandeel genoemd waar de optie betrekking op heeft , in dit geval Ahold Delhaize. Dan de prijs waarvoor de optie uitgeoefend mag worden in dit geval 20 euro, en als laatste de datum waarop de optie afloopt. Daarnaast is het zo dat iedereen optie gelijk staat aan 100 aandelen waarop dit recht betrekking heeft. Dus deze optie heeft het recht om 100 aandelen Ahold te kopen voor de genoemde 20 euro.

Wat heb je nu als je dit koopt? Je hebt het recht om tot 21 december 2018 100 aandelen Ahold Delhaize te kopen voor 20 euro per stuk. Dus een totaal van 2000 euro Opties op aandelen lopen altijd iedere 3e vrijdag van de maand af.

Put Optie :

Een put optie wordt op dezelfde wijze genoteerd, AH P20.00 21DEC2018, uitgeschreven Ahold Delhaize Put 20 euro, 21 december 2018. Ook dit is weer een recht echter om 100 aandelen Ahold te mogen verkopen voor 20 euro per stuk.

Dus een Call geeft het recht om te kopen en een Put om te verkopen. Maar als er iemand is die het recht wil kopen, moeten er ook verkopers zijn. Dat maakt tenslotte de markt. Het kopen van een optie kost je een premie, die wordt uitgedrukt in de optieprijs die je ziet op de beurs.

Zie het als een verzekeringspremie die je betaalt om bijvoorbeeld je auto te verzekeren tegen ongelukken. De verzekeringsmaatschappij is in dit geval de verkoper van de optie als het ware. Hij neemt het risico om de kosten bij schade te moeten betalen. Daarvoor betaal jij als koper van de optie een vergoeding (verzekeringspremie) aan de verzekeringsmaatschappij (de verkoper).

De premie of prijs van de optie wisselt echter veel meer dan de premie van de autoverzekering, maar het principe is hetzelfde. Een verkoper overweegt alle risico’s die het met zich meebrengt om de optie verkopen en geeft een prijs af.

De koper van de optie verzekert zich zelf ervan door een optie te kopen dat deze de 100 aandelen zeker kan kopen of verkopen voor de afgesproken prijs van 20 euro. De verkoper van de optie verplicht zich om de 100 aandelen te moeten kopen of verkopen voor die 20 euro.

De prijs wordt bepaald door de huidige koers van het aandeel Ahold, de afstand tot de prijs die afgesproken is binnen de optie (in het voorbeeld dus de 20 euro), de resterende tijd tot het aflopen van de optie en zaken als rentestanden, uitkeringen van dividend. En algeheel sentiment op de markt. Maar waar gebruiken we deze instrumenten , eigenlijk een soort van verzekeringen nu eigenlijk voor ? Dat ga ik behandelen in het volgende artikel in deze serie.

Portefeuille nieuws – winter 2018

Het is weer tijd voor een nieuwe editie van het portefeuille nieuws. Sinds de laatste toevoegingen ben ik mijn portefeuille aan het schoonmaken op het gebied van fossiele energiebronnen. Het vrijgekomen geld heb ik gestoken in technologie fondsen en de ETF’s. Ik had Shell nog steeds in de portefeuille, en nadat ik eerder al ONEOK had verkocht was het nu ook wel tijd om Shell van de hand te doen. Alhoewel het een prima dividend uitbetaald is het gewoon niet meer van deze tijd. Ergens moeten we er een keer mee stoppen. Ik realiseer me wel dat in de ETF’s nog steeds een component fossiele energie zit. Dus ik ben nog niet helemaal fossiel vrij. Maar dit is in ieder geval de eerste stap.

Ook heb ik General Electric verkocht, een van de oudste posities in mijn portefeuille , en een waar ik eigenlijk niet naar omkeek. Door de problemen waarin GE gekomen is en mijn onoplettendheid heeft het geresulteerd in een verlies. Weer een bewijs dat het makkelijker is om ETF’s te kopen in plaats van losse aandelen aan te schaffen.

Maar toch heb ik er nog steeds lol in , zeker in het onderzoek deel. Het is gewoon een kwestie van blijven opletten. Ondanks dat ik koop om niet meer te verkopen. Dus ik blijf er gewoon mee doorgaan.

Voor de technologie, heb ik meer ASML, Apple en Microsoft gekocht. De volgende op de kooplijst is Philips, wat steeds groter wordt in de gezondheidszorg , een nog steeds groeiende markt waar tevens veel wordt geïnvesteerd in de nieuwe technologie. Ik begin met het schrijven van opties en kijk hoe het gaat lopen.

De ETF’s zijn de grootste groeier in de portefeuille, simpelweg vanwege het gemak en het feit dat ze goedkoop zijn. En kosten zijn een belangrijke component als het gaat om het te behalen rendement in de toekomst. Het is ook behoorlijk stabiel, veel minder uitschieters dan in mijn zelf samengestelde portefeuille. Logisch natuurlijk omdat die uit veel minder posities bestaat dan een de honderden die er in een ETF zitten.

Voorlopig is de testcase tussen zelf samenstellen en simpelweg een ETF kopen, steeds meer in het voordeel van de ETF. En daar zal ik in 2019 ook meer in gaan investeren.

Grip op je financiën, waarom ?

Een mooie oneliner, niet dan ? Maar wat is het grip op je financiën ? Heel simpel eigenlijk. Exact weten waar het geld per maand aan opgaat. En vooruit weten wanneer er grote uitgaven op stapel staan. Zodat je weet wat je per maand overhoudt en wat je daar dan mee kan gaan doen. Of moet doen.

Volgens het Nibud houdt slechts 27% van de nederlanders een huishoudboekje bij. Dat zijn er niet heel veel. Dan is er een nog een interessant cijfer, 25% van de nederlanders heeft minder dan 2200 euro spaargeld. 2200 euro is zeg maar 1,5 maand reserve. Grofweg. Zo zijn er nog meer cijfers uit allerlei rapporten te halen.

Het komt er op neer dat er meer mensen niet weten hoe ze er financieel voor staan dan dat er mensen zijn die het wel weten. Nu hoeft dit natuurlijk geen probleem te zijn. Zat mensen geven ook minder uit dan dat er maandelijks aan geld inkomt en houden zo automatisch een buffer over. Of zetten iedere maand iets opzij zonder er verder veel over na te denken.

Echter het loont om er wel over na te denken. Simpelweg omdat geld een middel is om geld mee te besparen dan wel te verdienen. In het geval dat je overhoudt. Als je dat niet doet is de urgentie wellicht nog hoger. Laten we eenvoudig beginnen. Een spreadsheet om je inkomen in te noteren en vervolgens al je vaste lasten. De kosten van je huis (huur of hypotheek) , verzekeringen, telefoon en internet, gas water en licht. De klassiekers zeg maar. Dan trek je daar je eventuele belasting kortingen vanaf, dus huur en zorg subsidie als je daar voor in aanmerking komt , de hypotheekrente teruggave. Dat soort zaken.

Dan hou je een bedrag over , het vrij besteedbare inkomen. Dan zijn we er nog niet helemaal, er moet immers nog gegeten worden. Maak een grove schatting in eerste instantie en trek die er van af. Het bedrag wordt weer een beetje kleiner. Maar het is er, een standaard overzicht dat inzicht geeft in je maandelijkse inkomsten en uitgaven.

Nu dat je weet wat je overhoudt , is er de mogelijkheid om met dat vaste bedrag iets te doen. Uitgeven, sparen of schulden aflossen. Wat maakt niet zoveel uit. Je weet in ieder geval dat je voor deze maand niet meer mag uitgeven dan dat bedrag. Zet in ieder geval een deel apart. Eventuele tegenvallers in de toekomst kunnen dan opgevangen worden. Zoals daar zijn, kapotte wasmachines, auto reparaties, verzin het maar.

Het opzoeken van de bedragen kost wellicht wat tijd maar de meeste veranderen in de loop van een jaar niet of nauwelijks. Ik heb een heel eenvoudig voorbeeld bijgevoegd, [download id=”1436″] . Simpelweg de bedragen opzoeken en invullen en aanvullen en je weet je voor die maand wat er financieel gebeurd. Iedere maand 5 minuten besteden aan een nieuw overzichtje en je bent er, het kunnen er ook 10 zijn. Maar 5 minuten schijnt een tijdsbestek te zijn dat mensen er wel aan willen besteden dus ga daar maar van uit.

Terug naar de vraag waarom, financiële stress is een veelvoorkomend probleem. Vaak voortkomend uit een gevoel geld tekort te komen of een aanwezig probleem van een schuld waar men geen vat op heeft. In mijn ervaring is het hebben van overzicht een goed begin om dit probleem op te gaan lossen. Je gaat dan van gevoel naar feiten. En je kan vanuit feiten gaan werken aan het verbeteren van je financiële positie.

November 2018 – Dividend

De maand november is ook alweer voorbij en we naderen het einde van het jaar alweer. Eens kijken wat deze maand aan dividend heeft opgeleverd. Zoals altijd is november een maand van weinig inkomsten uit dividend, dit jaar is er ook eenpositie uit mijn portefeuille gegaan die in november uitkeerde. Namelijke ONEOK. Dus houden we alleen Apple over. Ten opzichte van vorig jaar november een daling van 13%. Volgende maand de laatste dividend update van 2018 en een resultaat overzicht.

Een kort lijstje al met al :

DateStockCurrencyAmount
15-11-2018AppleEUR9,69
TotalEUR9,69

Eenvoudige stappen naar meer financiële stabiliteit, betaal je rekeningen per jaar

Een korte en enorm simpele stap op weg naar meer financiële stabiliteit. Alhoewel wat lastiger om mee te starten omdat je een flink startbedrag nodig hebt. Maar je kan het ook in stappen doen. Laten we beginnen. De meeste rekeningen betalen we per maand , veel bedrijven vinden het prettig om aan het begin van het jaar het bedrag alvast te ontvangen, dan kunnen ze er langer gebruik van maken. Met de huidige rente standen is het dus lonend om rekeningen in een keer voor een heel jaar te betalen.

Indien je dit doet, ontvang je namelijk een korting. Meestal 1 a 2 procent op het totaalbedrag. Niet al teveel, maar meer dan je momenteel zou ontvangen aan rente, bovendien moet je de rekeningen toch betalen. Het is alleen wat lastig om te starten. Je moet even uitzoeken of je korting krijgt , meestal is dit zo bij verzekeringen en ook op een aantal belastingen kun je zo korting krijgen.

Je moet alleen even starten, om gelijk alle rekeningen in een keer te betalen is wat veel gevraagd voor de meeste onder ons. Dus start gewoon bij een die je makkelijk in een keer kan betalen. Zet vervolgens het geld iedere maand apart voor het volgende jaar. In de tussentijd kan je een plan maken om wat extra te sparen en zo meer rekeningen ineens te gaan betalen. Zo lang de rente op je spaarrekening lager is dan de korting is het een goed alternatief om wat te besparen.

Het geld dat overblijft kan je benutten om de spaarpot op te bouwen om meer rekeningen ineens te gaan betalen of gebruiken om schulden af te lossen, of te investeren.

Eenvoudige stappen naar meer financiële stabiliteit, extra aflossen op de hypotheek

Een nieuwe serie, gericht op het bereiken van meer financiële stabiliteit met erg eenvoudige stappen. De eerste is gericht op wat voor de meeste mensen een van de hoogste kostenposten per maand is. De hypotheek.
Woonlasten zijn voor de meeste mensen een van de grootste maandelijkse lasten die er te vinden zijn. Het is er ook een die het meest noodzakelijk is. Het is simpelweg belangrijk om een dak boven je hoofd te hebben.

Veel mensen kopen op een gegeven moment een huis en sluiten daarbij een hypotheek af. Een lange weg van maandelijkse betalingen begint. Er is echter een eenvoudige methode om de maandelijkse lasten sneller naar beneden te krijgen.

De ingrediënten zijn simpel, een periodieke extra terugbetaling op je hypotheek en het belangrijkste doorzettingsvermogen. Je moet het iedere periode weer doen. De meeste hypotheekverstrekkers staan een bepaald bedrag toe wat je jaarlijks extra mag aflossen. Of in sommige gevallen mag dat onbeperkt. Soms mag dit per maand, bij andere per kwartaal. Soms zit er een minimum bedrag aan. Controleer dat even voor je begint.

Ik ga even uit van een extra maandelijkse betaling in mijn vereenvoudigde voorbeeld. Stel je hebt een huis met een hypotheek die 30 jaar loopt tegen een vaste rente voor dezelfde periode van 3%. Er zijn natuurlijk ook rentevaste periodes van 1, 7, 10, 20 jaar. Voor dit voorbeeld maakt het niet uit. De maandelijkse lasten zien er dan grofweg zo uit.

Hypotheeksom200000
Rente 3%
Maandelijkse rentebetaling500
Maandelijkse aflossing555,55
Totaal per maand1055,55

Dit is het voorbeeld van de start van de hypotheek in het eerste jaar, nogmaals de cijfers zijn niet heel exact, en gaan uit van een lineaire hypotheek , cijfers variëren per type hypotheek. Maar het gaat in dit geval om het principe dat ik wil laten zien.

Als je dan per maand een extra afbetaling doet van 100 euro dan gebeurd het volgende :

Je openstaande hypotheekschuld wordt 100 euro minder, deel je dat door het aantal openstaande maanden die nog over zijn dan ga je een klein bedrag minder betalen aan aflossing, ook je rentebetaling wordt iets lager. Dit komt neer op ongeveer 0,52 cent per maand minder.

Nu wordt het leuk, de volgende maand betaal je 100,52 extra af op je hypotheek, en wordt deze opnieuw berekend. De besparing tel je weer op bij je aflossing van de maand daarop. De afbetalingen worden dus groter zonder dat je daarvoor extra geld kwijt bent. Je stort simpelweg je besparing weer in je hypotheek. De kracht van rente op rente werkt dus ook jouw kant op als het om schulden aflossen gaat.

Dus met een aantal simpele stappen zal je hypotheek schuld afnemen en dus ook je maandelijkse verplichting loopt terug. Het is simpelweg een kwestie van doen en volhouden.

Optionaliteit

Optionaliteit, een woord wat je niet zo gek vaak tegenkomt, maar wat een buitengewoon boeiend concept is. Voor het eerst kwam ik ermee in aanraking toen ik op zoek was naar een manier om risico’s te bepalen en af te dekken. Tijdens die zoektocht kwam ik op het werk van Nassim Taleb tegen. Een wetenschapper die zich vooral heeft beziggehouden met risico’s en hoe je risico kan benaderen. Hij heeft een serie boeken geschreven waaronder het boek met de titel Anti-fragiliteit. Een erg boeiend boek over fragiliteit in systemen , bij mensen en in de samenleving.

Risico wordt vaak vanuit een verkeerde hoek ingeschat op allerlei gebieden, van de afweging om te opereren tot het aangaan van een hypotheek. Ik was met name op zoek naar risico’s afdekken op financieel gebied. Ook hier is het hebben van opties belangrijk.

Dit alles hangt samen met risico en hoe dit te beoordelen. Hoe meer optionaliteit je hebt hoe beter je bestand bent tegen een risico’s. Maar wat houdt die optionaliteit nu precies ? En wellicht belangrijker hoe pas je het toe ?

Optionaliteit houdt in dat je de mogelijkheid hebt om keuzes te maken. Dit klinkt abstract en dat is het wellicht ook. Laten we het toepassen op een van mijn favoriete onderwerpen, namelijk financiën. Iedere maand hou je geld over , of kom je geld tekort. in dat eerste geval heb je keuzes wat je met het overgebleven geld kan gaan doen. Er is een keuze mogelijkheid. Een extra keer uit eten, schulden aflossen wat je ook maar kunt bedenken. Er is keuze. Nu is dit niet direct wat we bedoelen met optionaliteit, hou vol dat komt nog.

In het geval dat je geen geld over hebt of zelfs geld tekort komt heb je geen keuzes. Financieel niet maar ook niet in je denken. Zodra er een enorme druk bij komt kijken om iets te moeten of te halen kan dit averechts werken. Of je ziet niet meer hoe je dingen ook anders kan oplossen.

Indien je vrij bent om zo goed als te doen of te laten wat je zelf graag wil, opent dit de mogelijkheden van optionaliteit. Stel je voor dat je met iedere baan, tegen minimum loon al voldoende hebt om van te leven, dan ben je bevrijdt van een grote druk in het leven, namelijk altijd een bepaald inkomen moeten verdienen om alle kosten te dekken.

Nu dat niet meer het geval is zijn er meer mogelijkheden, je baan is niet meer een kwestie van moeten. Het verliezen ervan is geen halszaak meer, er is dus een ruime bak aan opties waaruit je kan gaan kiezen. Je kan eens overstappen naar een andere baan, of binnen het bedrijf een andere functie vervullen waarbij je niet weet of dit wel kans van slagen heeft.

Maar er gebeurd weer wat, gedreven vanuit andere hoeken dan alleen geld. Dankzij deze optionaliteit is het ook makkelijker om na te denken over ander werk, invulling van tijd en het maken van planningen. Dit opent paradoxaal genoeg als vanzelf meer deuren. Waar dit voor mensen met een hoge (financiele) stressfactor simpelweg niet mogelijk is, hun hersens worden volledig opgevuld en beziggehouden met dat ene probleem. Het houdt ook in dat risico’s anders beoordeeld worden, meer op de korte dan de lange termijn. En veel minder afgewogen. Het leidt vaak tot een vergroting van het risico dan een de bedoelde verkleining.

Hoewel optionaliteit op zich niets van doen heeft met financiële zaken, wordt veel van onze dagelijkse denkkracht wel bezet gehouden door het zoeken naar zekerheid. En zekerheid in onze samenleving is vaak financieel. Ons brein komt dan ook in dit soort gevallen niet met heel goede oplossingen of raakt zelfs uitgeput.

In het kort gezegd is hoe minder stress en druk, hoe meer ruimte in de hersens om eens echt te denken en leuke projecten, plannen en dergelijke uit te werken. Met andere woorden opties te verzinnen. Door ook nog eens een paar projecten op te pakken en uit te gaan voeren kom je vanzelf tot meer opties. De zichzelf verspreidende kracht van optionaliteit.

Het verminderen van financiële stress is voor veel mensen al een enorme stap in de richting van minder stress en meer mogelijkheden, het verminderen van de maandelijkse behoefte aan geld geeft rust en ruimte om je plannen uit de ijskast te halen en er daadwerkelijk mee aan de slag te gaan. Uiteindelijk leidt (financiële) risicovermindering tot optionaliteit.

Oktober 2018 – Dividend

Oktober 2018 is ook alweer voorbij, de tijd vliegt en dus is het ook weer tijd voor een dividend update. Het is wederom een verbetering ten opzichte van vorig jaar, en ook weer te wijten aan de toename van de portefeuille. De gebruikelijke tegenwind van de wisselkoers daar ben ik inmiddels aan gewend. De toename van de dividend uitkeringen maken dit voor een deel weer goed. Het gaat om te kleine bedragen om daar nu een verzekering voor te gaan inrichten.

De toename in procenten is weer aanzienlijk , namelijk 67% ten opzichte van vorig jaar. Op den duur zullen deze hoge percentage vanzelf afvlakken door de vergroting van de portefeuille. Maar het ziet er in ieder geval leuk uit. Met nog 2 maanden te gaan dit jaar ben ik benieuwd waar we het jaar gaan eindigen. Voor nu, de cijfers :

DateStockCurrencyAmount
24-10-2018Cisco systemsEUR8,03
25-10-2018General ElectricEUR2,30
15-10-2018W.P. Carey EUR8,91
10-10-2018Vanguard FTSE All-world UCITS ETFEUR39,63
1-10-2018Coca ColaEUR5,09
1-10-2018Vanguard Dividend Appreciation ETFEUR1,30
TotalEUR65,26

Boek – Weapons of Math destruction

Op elk gebied in ons dagelijkse leven zijn we het doelwit van algoritmes, en in de meeste gevallen zijn we onverschillig over de gevolgen hiervan, die zijn op zijn zachts gezegd nogal gevaarlijk. In het boek weapons of Math destruction, gaat wiskundige Cathy O’Neil in op de wereld van de modellen , algoritmes en de effecten hiervan op ons mensen.

De algoritmes worden gemaakt door mensen en bevatten hun ideeën , vooroordelen en verwachtingen. En zodra een algoritme bewezen ‘nut’ heeft wordt het opgeschaald. En de meeste doen dit ook. Met als gevolg enorme zogenaamde feedback loops die dan uiteindelijk leiden tot een zichzelf vervullende voorspelling. Dit gebeurd op gebieden als onderwijs, de financiele wereld, veiligheid en politie inzet en ondermijnt inmiddels onze democratie.

Op een goed te begrijpen wijze legt Cathy O’Neil de verschillende effecten van deze modellen en hun feedback loops uit, die weer worden gevoed door een hele industrie die mensen ‘helpt’ deze modellen te verslaan en daarmee de uitkomsten wederom versterkt. En het meest verontrustende ? Er is geen wetgeving, geen onafhankelijk orgaan waarbij je in beroep kan gaan en geen transparantie in hoe de modellen werken. Angstaanjagend ?Jazeker, en daarom zou iedereen dit boek moeten lezen.