1 machine muziek, leren in het pre internet tijdperk

Ik dacht vroeger altijd dat de muziek waar ik veel naar luisterde uit een enkele machine kwam, voornamelijk uit een sampler. Omdat de plaatjes die ik zag meestal bestonden uit de muzikant en een enkele machine. Vaak een Akai S950 of een MPC. 

Op een gegeven moment ontdekte ik een boek met interviews met allerlei producers in hun studio’s, dat boek heb ik verslonden en veel geleend. Ik ontdekte dat er veel meer instrumenten en machines waren waarmee de muziek werd gemaakt, en niet een enkele machine. Ik kan mij de titel niet meer herinneren maar 808 state en A guy called Gerald stonden er in, als ik het mij goed herinner, naast vele anderen. Het boek is gemaakt net na de explosie van acid house in het Verenigd koninkrijk. Dus het zal rond 1987/88 zijn geweest dat het boek is uitgegeven. Ik heb nog een poging gewaagd maar het niet kunnen vinden. Als iemand het weet hoor ik het graag. 

Kort daarna ontdekte ik het blad Sound on sound. Dat koste behoorlijk wat indertijd en ik probeerde het altijd in de boekhandel zelf te lezen, ondertussen proberend zoveel mogelijk aantekeningen te maken. Een andere belangrijke bron van informatie waren de folders van de diverse fabrikanten van instrumenten. Door deze te lezen had je een idee van wat er allemaal mogelijk was. Informatie was schaard in die tijd. Sommige muziekwinkels waren niet al te happig om de folders mee te geven aan jongeren die de instrumenten overduidelijk niet konden betalen. Anderen, met een meer toekomstgerichte visie zorgden er wel voor dat ze voldoende materiaal hadden om uit te delen. Immers wij waren uiteindelijk mogelijke toekomstige klanten. En inderdaad een aantal jaren later kocht ik mij eerste instrument bij een van deze winkels. 

Tegelijk een belangrijke les geleerd, wees aardig tegen mensen, dat is de beste investering die je ooit doet. 

Een aantal jaar later verscheen Future music in de winkels. Goedkoper dan Sound on sound en wat laagdrempeliger, en beter te begrijpen. Althans voor mij. Het beste aan dit blad waren de interviews met de artiesten in hun studio met bijbehorende foto’s. Ik heb veel geleerd door simpelweg naar de foto’s te kijken. Een erg goed blad waar ik iedere maand naar uitkeek. Op een gegeven moment was er zelfs een Nederlandstalige versie. 

Sinds die tijd heb ik Future music en Sound on sound altijd gelezen. Deze week kondigde Future music aan te stoppen met het maken van het blad. Alhoewel ik al jaren geleden overgegaan ben op de digitale versie heb ik altijd een abonnement gehouden en keek ik nog steeds uit naar de nieuwe uitgave. Precies zoals toen ik nog een kind was. Je kan mij nostalgisch noemen en dat ik waarschijnlijk ook zo, maar ik hou van de vorm van een blad, de indeling, de foto’s en de manier waarop informatie langzamer en geordend naar je toe komt.

De online wereld is misschien nu voor veel mensen geschikter, en de hoeveelheid informatie is geweldig. Maar het heeft ook een andere kant, zaken kunnen eenvoudigweg verdwijnen als de hosting stopt. Wat als YouTube ermee gaat stoppen, waar blijven al die tutorials dan?

De fysieke verschijningsvorm,  of dat nu een boek is, een blad, een plaat, wat dan ook, nestelt zich anders in je brein, in je geheugen. Ik kan de keren niet tellen waar ik even door oude future music nummers heen blader om een interview te herlezen, of een technisch artikel even door te nemen. Je vormt je eigen persoonlijke bibliotheek die je kan organiseren zoals dat voor jou werkt. Met het verdwijnen van deze publicaties neemt die mogelijkheid af. Dat is vanuit mijn perspectief gezien een treurig iets. 

Omdat op deze manier leren en internaliseren van informatie, van essentieel belang is voor mensen. 

Muziek maken, ideeën cultiveren en het aanboren van creatieve bronnen

Zodra inspiratie toeslaat, is het zaak ervoor te zorgen dat het idee niet verdwijnt. Ik heb het vaker gehad over het routinematig werken aan je vaardigheden en deze geïnvesteerde tijd gaat onvermijdelijk periodes van inspiratie en productiviteit opleveren. Dan lijkt alles moeiteloos te gaan.

Vergis je niet, dit is een direct gevolg van al het harde werk en het aanscherpen van je vaardigheden, het regelmatige schema en de geïnvesteerde tijd. Oefening baart kunst.

Vaak heb je in zo’n periode teveel goede ideeën om direct uit te voeren en zo blijven ideeën achter en vergeet je ze. Het is daarom logisch om notities en schetsen te maken van alle ideeën om ze in de toekomst uit te kunnen werken. Hiermee maak je een werkvoorraad. Voor die dagen dat het niet moeiteloos gaat.

Er zijn heel veel manieren om ideeën voor later vast te leggen. Je kan ze opschrijven, neuriën en opnemen op je telefoon, de essentie schetsen. Het belangrijkste is dat je het idee en gevoel wat je had later kan reproduceren en uitwerken.

Ik heb veel methoden geprobeerd om ideeën zo vast te leggen dat ik ze later goed goed reproduceren, veel daarvan waren mislukkingen. Ik wist dat niet meer wat het originele idee was. Uiteindelijk ben ik blijven hangen bij pen en papier. De voordelen die dat heeft ten opzichte van digitale manieren  is dat je door de fysieke handeling het beter in de hersenen vastlegt. De herinnering blijft beter plakken.

Maar dan nog was het moeilijk om het idee maanden later goed terug te halen, en de essentie terug te halen. Op zich niet een al te groot probleem omdat de aantekeningen toch een mooi startpunt kunnen vormen. Maar het haalde het enthousiasme er een beetje uit.

Dus ik ben gaan nadenken over een standaard format waar ik mijn ideeën mee vastleg. Zodat ik beter weet wat het originele idee was. Het eerste dat ik doe is het nummer een titel geven, dan schrijf ik kort het concept op. Bepaal ik het tempo de lengte en de karakteristieken van het nummer. Dan teken ik een tijdlijn waarin ik de breaks, start en eindpunten van melodieën enzovoorts inteken.

Op deze manier heb ik meer detail vastgelegd bij het opschrijven ik kan dan ook al wat voorbereidingen treffen en de opname later met meer focus uitwerken.

Dit heeft veel geholpen in mijn creatieve proces. En zoals met alles, dit is puur mijn manier van dingen doen, en sluit misschien niet aan bij jouw manier van doen. Maar ik hoop dat je een idee krijgt hoe je een methode kan ontwikkelen die wel aansluit bij jouw manier van werken.

Het duurde bij mij even voor ik zover was, maar met een beetje experimenteren kom je er vanzelf wel. En dat is gelijk al onderdeel van het plezier in het werk.

De muzikale reis – Het maken van een album (week 24)

Weer een week voorbij, tijd gaat snel. Zeker als je bezig bent met leuke dingen. Deze week vooral met Max MSP bezig geweest. Deels omdat ik slecht tegen langdurig geluid kon deze week en deels omdat ik het zo in de planning had.

Ik heb mij ook nog eens bezig gehouden met het proberen uit mijn hoofd te leren van short cuts, slimme trucjes en andere basis workflow elementen in de software. Ik begin steeds meer nut te zien in het verkrijgen van snelheid in mijn gekozen workflow. Met mijn beperkte tijd en cognitieve energie is het voornaamste dat ik als ik goed genoeg ben voor geluid, ik mijn ideeën zo goed mogelijk en zo snel mogelijk uitgewerkt kan krijgen.

En daarbij is spiergeheugen essentieel. Dan hoef ik bij de handelingen zelf niet meer na te denken. Het wordt dan net zoiets als fietsen. Het is niet het meest spannende deel van deze reis, maar wel een van de meest essentiële. Je spullen zodanig leren kennen dat het gebruiken ervan een tweede natuur wordt.

Dat vergt echter een enorme mentale inspanning, en dat viel mij behoorlijk tegen. Wel weet ik dat ik door deze fase heen moet om straks beter met het maken van muziek uit de voeten te kunnen. Wordt vervolgd dus. Op naar volgende week.

De muzikale reis – Het maken van een album (week 23)

Een meer filosofische post deze week. Het hele proces van het maken van een album vanaf nul is moeilijk. Het was lastig om weer opnieuw te beginnen met het maken van muziek. Niet alleen moest ik bijvoorbeeld Ableton weer vanaf nul leren, ook was ik bezig met de meer conceptuele vragen rondom het project. Hoe ik wilde dat het album zou klinken en hoe het concept eruit zou komen te zien.

Om daar een idee van te krijgen heb ik in het begin een white paper geschreven. Met daarin alles wat ik uit het project wilde halen. Het uiteindelijke concept, wat ik nu nog even voor mijzelf hou aangezien het nog niet af is, was behoorlijk groot.

Niet alleen was het groot in hoeveelheid werk, en de gestelde tijdsspanne waarin het moest gebeuren, ook wat het te groot voor mijn huidige kennis en kunde. Maar dat is niet erg, en ik zal proberen uit te leggen waarom dat niet erg is.

Allereerst betekend het dat het project bij een eerste poging tot uitvoering naar alle waarschijnlijkheid gaat mislukken. Simpelweg omdat er te weinig tijd is. Maar het falen van deze eerste poging is ook direct een van de doelen van het project. Omdat ik te hoog mik met mijn doelen, krijg ik meer voor elkaar dan wanneer ik voor de makkelijk te halen doelen zou zijn gegaan. Ik leer meer en probeer meer dan wanneer ik comfortabele doelen zou stellen.

De truc is om het leuk te houden en doelen te stellen die wel haalbaar zijn, de kleine dingen die je moet doen om te werken aan het grote doel. En dat kan uiteraard behoorlijk frustrerend zijn. Ik was namelijk gewend om snel te leren en veel tijd in een project te kunnen steken. Dat gaat nu niet meer.

Door kleine stappen te nemen en uit te voeren heb ik het wel voor elkaar gekregen om een ritme te krijgen in het werk. Ik besteed iedere week een vast aantal uur in het project. Of dat nu onderzoek is, leren, een boek lezen of het maken van muziek, ik heb een vast en haalbaar aantal uur dat ik er consequent  aan kan werken. Ook al is het moeilijk, de mooiste dingen worden bereikt door moeilijke dingen te doen. En deze te blijven doen ook al faal je.

Ik heb veel geleerd tot nu toe, al gaat het misschien niet zo snel als ik zou willen en is het niet zo goed als ik zou willen. Ik weet dat consistentie de sleutel is om de doelen uiteindelijk te behalen.

De muzikale reis – Het maken van een album (week 22)

Deze week is het jam week geweest gewoon een kleine setup en kijken wat er uit komt. De recorder liep mee dus de opnames zijn er. Ik heb mijzelf voor volgende 2 weken nog een paar van deze oefeningen gepland om zo wat meer gevoel te krijgen met de setup. De focus dus weer wat meer op het maken van muziek. Ik ben redelijk uitgerust dus hopelijk kan mijn brein het bijbenen.

Daarnaast ben ik verder gegaan aan het kijken naar mogelijkheden voor het uitbrengen van muziek. De makkelijkste weg voorlopig is het zelf uitbrengen. Ik ga het niet over al teveel platformen verspreiden maar gebruik in eerste instantie een beperkt aantal waarmee ik mijzelf niet voorbij loop en toch een mate van consistentie in content kan behouden. Eens kijken hoe ver ik daarmee kom. En wat het oplevert. Uitbreiden kan altijd nog.

Visuals zijn steeds belangrijker, met name voor Youtube waar toch veel mensen hun dagelijkse dosis muziek vandaan halen. In mijn album project heb ik daarvoor Touch designer opgenomen als programma waarmee ik mijn visuals ga bouwen. Het leuke is dat dit te koppelen is met MAX MSP. Ik ben nu aan het kijken of ik dit gelijk in mijn patches kan toevoegen en hoe ik boeiende visuals kan genereren aan de hand van de muziek.

Ik blijf nog steeds een beetje vervallen in mijn ‘alles is leuk’ valkuil, maar ik ben nu wel meer geneigd om het bij het originele idee te houden. Dat is alvast winst. Nu moet de focus op het afmaken van muziek, en het durven en kunnen loslaten ervan.

De muzikale reis – Het maken van een album (week 21)

Deze week heb ik voornamelijk besteedt aan het verder bestuderen van een kleine selectie modules die ik heb verzameld rondom de Morphagene. Die vorige week het studie object was.

Alle handleidingen heb ik verzameld en begonnen aan het lezen ervan. Van muziek maken zelf is niet heel veel terecht gekomen. Het is verrassend hoeveel lol ik heb met het alleen maar lezen en nadenken over hoe dingen werken. En het valt altijd weer tegen hoeveel tijd ik nodig heb om door een stuk tekst te komen.

Daarnaast ben ik bezig geweest met het nadenken over wat ik dan uiteindelijk met mijn muziek zou willen doen. Ga ik een label zoeken of breng ik alles onder eigen beheer uit. Het een sluit het ander natuurlijk niet uit, maar ik neig ernaar om het in eigen beheer te gaan doen in eerste instantie. Deels is dat omdat ik graag overal controle over heb en deels is het pure angst voor afwijzing.

Een angst die niet gegrond is overigens aangezien ik nooit iets opgestuurd heb naar labels. En afwijzing hoort nu eenmaal bij het leven, maar in mijn achterhoofd speelt dat zeker mee.

Buiten dat is het in ieder geval handig om de stappen in beeld te hebben die ervoor nodig zijn om muziek uit te brengen. Zodat als je bij een label terecht komt je weet waar je op moet letten.

Ik ben zover nog lang niet maar ik kan naast het muziek maken de werkzaamheden die ervoor nodig zijn alvast voorbereiden en uitvoeren. Mocht het muziek maken niet gaan dan kan ik in ieder geval door met muziek gerelateerde klussen, zo blijf ik er toch mee bezig.

De muzikale reis – Het maken van een album (week 20)

Weer een week voorbij, maar het was een productieve week, met een focus. Het leren van Max MSP. Ik heb altijd het doel gehad om MAX nu eindelijk eens onder de knie te krijgen en heb hiervoor ook veel plek ingeruimd in mijn concept voor het album.

Ik heb reeds een basis looper gebouwd aan de hand van Youtube video’s. Voor meer hierover zie de volgende blogs, 1, 2 .

Naast de Looper is er altijd het idee geweest om via MAX MSP de Eurorack aan te sturen en er diverse andere zaken mee te doen, zoals extra Oscillatoren vanuit MAX de Eurorack insturen en de resultaten opnemen en bewerken.

De leercurve bleek echter wat steil te zijn om direct mee aan de slag te kunnen. En tijdens het hele proces ben ik afgeleid geraakt door vele andere mogelijkheden. Maar deze week dus even terug naar het originele idee en de werkzaamheden die daarvoor nodig zijn. Te beginnen met het uitstekende boek Step by Step over het maken van sequencers in MAX Msp. Ik heb er al eerder over geschreven. En heb het boek al deels doorgewerkt. Maar om echt fluide te worden probeer ik nu wat meer en consequent bezig te zijn met Max. Dus niet meer om de paar weken een sessie of 2 , maar iedere week in ieder geval 1 sessie. Anders raak ik er nooit voldoende vertrouwd mee.

Naast alle Max beslommeringen heb ik nog wat tijd besteed aan het lezen van tijdschriften en het organiseren van mijn sample collectie.

Tijd gaat enorm snel en nog steeds blijk ik meer tijd nodig te hebben voor een taak dan aanvankelijk gedacht of ingepland. Dat valt niet altijd mee, maar ik ben blij dat ik nog steeds met veel plezier iedere keer weer van start ga.

De muzikale reis – Het maken van een album (week 18)

Vooruit spoelen zoals op een cassette deck vroeger is er niet bij. Ik kan niet sneller leren dan ik doe. Hoe frustrerend dat is, is moeilijk uit te leggen. Gelukkig is er een soort remedie hier tegen. Stug doorgaan. En wederom is het deze week aardig gelukt om met muziek bezig te zijn. Weer voornamelijk met de modular in de weer geweest. En daarnaast ook wat gelezen.

De workflow krijgt steeds meer vorm. En dankzij het verkleinen van de setup is er ook meer resultaat te behalen. Simpelweg omdat ik beter de weg weet. Wel heb ik gemerkt dat af en toe een ander apparaat erbij pakken een soort nieuwe push geeft aan het plezier. En het ontdekken van nieuwe dingen voor mij een groot deel van de lol is. Ik heb dus nog steeds enigszins moeite om mij echt te verbinden aan de kleine setup.

Ik verdwaal regelmatig in mijn Eurorack. Of als ik MAX MSP met een idee begin ga ik daar ook snel van het originele doel af. Gewoon omdat ik er lol in heb en het fantastisch vind om dingen te ontdekken.

Het blijft dus lastig om de balans te bewaren tussen het doel van een sessie en het verdwalen in het oneindige dat alle gereedschappen te bieden hebben. Hoe goed ik het ook plan en van te voren mijzelf limieten opleg.

De muzikale reis – Het maken van een album (week 17)

Wat aan de late kant voor het verslag van week 17, omdat week 18 al bijna voorbij is. Het gaat gelijk op met de vertraging in het gehele project. Maar week 17 was toch een goede week op het muzikale vlak. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van muziek met mijn Eurorack, gewoon lekker spelen en zien wat eruit komt. Het merendeel heb ik opgenomen en de rest van de tijd ben ik bezig geweest om er samples van te maken.

En dat is geweldig, want zo vaak krijg ik niet de kans om zo lang met geluid bezig te zijn. Op het inspiratie vlak was het ook een prima week. Een aantal boeken & magazines rondom ontwerpen binnen gekregen en een leuk gesprek met een ontwerper gehad over intenties hebben voor een project of een sessie. Een richting geven aan het creatieve pad. Het vaststellen van de parameters, het speelveld als het ware. En dat kan van klein en gefocust naar groot en abstract.

Zoiets eenvoudigs als simpel weg gaan zitten en geluiden gaan maken, of tekenen. Tot aan een detail opdracht zoals het van de grond af bouwen van de ultieme kick drum.

Het heeft allemaal zijn functie en plaats in het proces, en kan worden toegepast om gewoontes te breken, een creatief mindere periode te doorbreken of het plezier in een project te herwinnen. Erg interessant allemaal.

De muzikale reis – Het maken van een album (week 16)

Deze week kenmerkte zich door de totale afwezigheid van het maken van muziek. Allerlei andere dingen vroegen aandacht en ik heb het aantal geplande muziek uren niet gehaald. Tot nu toe lukte het meestal wel aardig om de uren die voor muziek in de planning stonden te besteden aan muziek gerelateerde dingen.

Of het nu ging om lezen, nadenken over ideeën of het bestuderen van een onderwerp, het lukte altijd wel om de uren te draaien.

Deze week heeft slechts een uurtje draaien aan de knoppen van de Moog gezien. En dat is prima. Het heeft ook het belang van het inslijten van gewoontes weer eens aangetoond. Ik miste het bezig zijn met muziek niet alleen maar ik voelde ook dat het inmiddels onlosmakelijk verbonden is met wie ik ben.

Met alles in het leven dat je belangrijk vindt is het nodig om daarvan een gewoonte te maken. Creativiteit komt niet vanzelf. Het is een proces, het leren van de instrumenten,  hoe je ideeën omzet in muziek, het plannen en beheren van je projecten. Net als ieder ander ambacht heeft het uren nodig om je vaardigheden te verbeteren. Dat zijn de uren die je moet investeren.

En waar ik mijn snelheid in het oppakken en leren van dit alles ernstig overschat heb aan het begin van dit album project en mijn planning ver gaat uitlopen is het meest belangrijke inmiddels gebeurd. Het is een gewoonte aan het worden.

Net zoals hardlopen , meditatie en yoga een gewoonte zijn geworden. En ook dat is niet in een keer gebeurd. En als het een tijdje minder is, is het ook makkelijker om het weer op te pakken. Want niet alles gaat volgens planning en soms zit het gewoon even tegen. En dat is niet erg, het belangrijkste is dat je het weer snel kan oppakken.