Optionaliteit, een woord wat je niet zo gek vaak tegenkomt, maar wat een buitengewoon boeiend concept is. Voor het eerst kwam ik ermee in aanraking toen ik op zoek was naar een manier om risico’s te bepalen en af te dekken. Tijdens die zoektocht kwam ik op het werk van Nassim Taleb tegen. Een wetenschapper die zich vooral heeft beziggehouden met risico’s en hoe je risico kan benaderen. Hij heeft een serie boeken geschreven waaronder het boek met de titel Anti-fragiliteit. Een erg boeiend boek over fragiliteit in systemen , bij mensen en in de samenleving.
Risico wordt vaak vanuit een verkeerde hoek ingeschat op allerlei gebieden, van de afweging om te opereren tot het aangaan van een hypotheek. Ik was met name op zoek naar risico’s afdekken op financieel gebied. Ook hier is het hebben van opties belangrijk.
Dit alles hangt samen met risico en hoe dit te beoordelen. Hoe meer optionaliteit je hebt hoe beter je bestand bent tegen een risico’s. Maar wat houdt die optionaliteit nu precies ? En wellicht belangrijker hoe pas je het toe ?
Optionaliteit houdt in dat je de mogelijkheid hebt om keuzes te maken. Dit klinkt abstract en dat is het wellicht ook. Laten we het toepassen op een van mijn favoriete onderwerpen, namelijk financiën. Iedere maand hou je geld over , of kom je geld tekort. in dat eerste geval heb je keuzes wat je met het overgebleven geld kan gaan doen. Er is een keuze mogelijkheid. Een extra keer uit eten, schulden aflossen wat je ook maar kunt bedenken. Er is keuze. Nu is dit niet direct wat we bedoelen met optionaliteit, hou vol dat komt nog.
In het geval dat je geen geld over hebt of zelfs geld tekort komt heb je geen keuzes. Financieel niet maar ook niet in je denken. Zodra er een enorme druk bij komt kijken om iets te moeten of te halen kan dit averechts werken. Of je ziet niet meer hoe je dingen ook anders kan oplossen.
Indien je vrij bent om zo goed als te doen of te laten wat je zelf graag wil, opent dit de mogelijkheden van optionaliteit. Stel je voor dat je met iedere baan, tegen minimum loon al voldoende hebt om van te leven, dan ben je bevrijdt van een grote druk in het leven, namelijk altijd een bepaald inkomen moeten verdienen om alle kosten te dekken.
Nu dat niet meer het geval is zijn er meer mogelijkheden, je baan is niet meer een kwestie van moeten. Het verliezen ervan is geen halszaak meer, er is dus een ruime bak aan opties waaruit je kan gaan kiezen. Je kan eens overstappen naar een andere baan, of binnen het bedrijf een andere functie vervullen waarbij je niet weet of dit wel kans van slagen heeft.
Maar er gebeurd weer wat, gedreven vanuit andere hoeken dan alleen geld. Dankzij deze optionaliteit is het ook makkelijker om na te denken over ander werk, invulling van tijd en het maken van planningen. Dit opent paradoxaal genoeg als vanzelf meer deuren. Waar dit voor mensen met een hoge (financiele) stressfactor simpelweg niet mogelijk is, hun hersens worden volledig opgevuld en beziggehouden met dat ene probleem. Het houdt ook in dat risico’s anders beoordeeld worden, meer op de korte dan de lange termijn. En veel minder afgewogen. Het leidt vaak tot een vergroting van het risico dan een de bedoelde verkleining.
Hoewel optionaliteit op zich niets van doen heeft met financiële zaken, wordt veel van onze dagelijkse denkkracht wel bezet gehouden door het zoeken naar zekerheid. En zekerheid in onze samenleving is vaak financieel. Ons brein komt dan ook in dit soort gevallen niet met heel goede oplossingen of raakt zelfs uitgeput.
In het kort gezegd is hoe minder stress en druk, hoe meer ruimte in de hersens om eens echt te denken en leuke projecten, plannen en dergelijke uit te werken. Met andere woorden opties te verzinnen. Door ook nog eens een paar projecten op te pakken en uit te gaan voeren kom je vanzelf tot meer opties. De zichzelf verspreidende kracht van optionaliteit.
Het verminderen van financiële stress is voor veel mensen al een enorme stap in de richting van minder stress en meer mogelijkheden, het verminderen van de maandelijkse behoefte aan geld geeft rust en ruimte om je plannen uit de ijskast te halen en er daadwerkelijk mee aan de slag te gaan. Uiteindelijk leidt (financiële) risicovermindering tot optionaliteit.