Sampling, een kunstvorm

Een van mijn favoriete instrumenten is een sampler, al vanuit de tijd dat ik muziek documentaires keek zoals Lola da musica en magazines las met studio foto’s er in werd ik als vanzelf aangetrokken door deze magische dozen waarmee je geluiden kon opnemen en vervolgens veranderen in iets compleet anders. En waar je vervolgens nummers mee kon maken.

Sampling is een op zichzelf  staande kunstvorm, het zoeken en vinden van samples of het maken van samples van je eigen muziek (zoals nu meer gebruikelijk is) is een erg mooie manier van het uitdrukken van je eigen kijk en visie op muziek. Al sinds de begindagen van het maken van collages uit bestaande materialen kan je het je eigen maken door het uit elkaar halen van bestaande materialen en je eigen kijk er op geven. De dingen die je kan doen met sampelen zijn eindeloos. Iedereen hoort en ziet ook iets anders en gaat in een andere richting met dezelfde sample.  

Albums zoals Endtroducing van Dj Shadow is een van de meest bekende albums compleet gemaakt met samples (In dit geval gemaakt op een MPC 3000), maar de meeste elektronische muziek en hip hop zouden niet hebben bestaan zonder een sampler. Om een of andere reden, en dit is waarschijnlijk gewoon vanwege een verzameling aan nostalgische redenen, heeft muziek uit de late jaren 80 en vroege jaren 90 een bepaalde kwaliteit die ik toeken aan de beperkingen van de samplers en beperkingen in het algemeen van de instrumenten uit die tijd. Er lijkt een manier van denken en werken te zijn geweest die minder uitgaat van de huidige hokjes en men ging meer uit van het simpele gegeven, “Als het goed klinkt is het goed”.

Veel van mijn favoriete nummers zijn gemaakt met hoofdzakelijk samplers, ik kan er een hele grote lijst van maken maar dan wordt deze blog wat te lang, dus pak ik er maar 2 bekende voorbeelden bij. 

Roger Sanchez – Another change

Dj Shadow – Stem (Cops & Robbers remix)  

Veel van de machines waarmee deze nummers zijn gemaakt, zijn onbetaalbaar tegenwoordig. Voor apparaten zoals de Akai MPC 3000 & Emu SP1200, en de Akai S950 wordt de hoofdprijs gevraagd. Er zijn echter ook goedkopere en onderschatte machines uit die tijd te koop voor vriendelijker prijzen. Zoals de Emu ESI 4000 of de Akai S3000. Ook de MPC 2000XL kan wel voor een mooie prijs gevonden worden, de vraag is, moet je de route van deze vintage samplers opgaan? 

Wat leuke documentaries

Even wat inspiratie tussendoor. Misschien zet het jouw ook op het pad van hardware samplers. Of dat een moderne sampler is of een nieuwe dat maakt niet echt uit.  Hier wat leuke documentaires waar ik altijd inspiratie van krijg. Behoorlijk oud uit de jaren 90 overigens. Maar erg tof om te zien.

Rogers Sanchez on making another change

Lola da musica (dutch) Drum & Bass

Lola da music sampling (dutch)

Mijn sampling avonturen

Op dat moment in mijn leven kosten deze apparaten meer dan een paar maandsalarissen. En waren dus buiten bereik. Toekomstdromen. Een van de meest intrigerende samplers voor mij was de MPC, gemaakt door Akai. Er is heel veel geweldige muziek gemaakt met deze samplers in de hoofdrol. Het is een vaste waarde in veel studio’s sinds de geboorte ervan. Wat er voor mij zo geweldig aan was, was de focus op drums, ritmes en structuren. Dat is altijd de grote aantrekkingskracht geweest en vele jaren later kocht ik mijn eerste MPC, een 2000XL. Tegen die tijd ware de hardware samplers uit de gratie geraakt door de opkomst van software, dus deze keer was de MPC goedkoop. Ik hield erg van dit apparaat, helaas ging de eerste kapot, dus kocht ik een vervanging. 

Op dat moment kwam werk en het leven in het algemeen in een hogere versnelling en had ik veel te weinig tijd om muziek te maken. Dus uiteindelijk heb ik hem verkocht, waar ik nog altijd spijt van heb. Maar de MPC heeft altijd een centrale plek ingenomen als het om inspiratie gaat en zelfs het kijken naar een MPC geeft al goede zin om muziek te maken. De periode na deze reeks samplers uit het oude tijdperk gaf ruim baan aan ontwikkeling van software sampler en dus bleven ontwikkelingen op hardware gebied uit. Akai bleef nog wel hardware samplers maken, met wisselend succes. De MPC 1000 was een hit, de MPC 4000 een mis. Beide mooie machines maar een beetje ondergesneeuwd in die tijd. Het laatste decennium heeft wel weer meer ruimte gegeven aan nieuwe hardware samplers. In veel verschillende gedaanten. Zoals daar zijn de Elektron Octratrack, Digitakt, dingen zoals de OP-1 (Field), apparaten van Polyend, de M8 en ga zo maar door. En er is veel voor het gebruik van deze machines te zeggen. Want je kan hele nummers maken op elk van deze apparaten. Je hebt naast de sampler alleen wat geluiden nodig, en dat kan zo eenvoudig zijn als dingen opnemen op je telefoon. Terugkijkend op de dagen met de MPC 2000XL was het tijd om een moderne variant uit de mottenballen te halen. In een poging om mijn setup nog wat verder te vereenvoudigen.

Moderne MPC’s

De huidige lijn van MPC’s kan je het beste omschrijven als een DAW in een doosje. Het is oneindig veel krachtiger dan wat de MPC ooit was, en dat heeft als nadeel dat je in het zwarte gat van oneindige mogelijkheden kan vallen die je ook met een DAW kan tegen komen. Ik heb dit proberen te voorkomen door mij enkel en alleen te richten op het samplen van mijn kleine eurorack case en daarmee wat muziek te maken. Mijn eigen limieten stellen als het ware. Dat gezegd hebbende is een MPC one, die ik heb, enorm waar voor je geld. Het is wellicht geen MPC in de klassieke zin en dat debat is nog verder verergerd door de komende 3.0 software. Maar ik denk dat je met dit soort uitgebreide machines prima je eigen blauwdruk en werkwijze kan neerzetten. Iets wat exact bij jou past. Het is wellicht geen machine voor iedereen, en er zijn enorm veel alternatieven beschikbaar. Maar ik hou wel van deze laatste iteratie in de MPC wereld. Zeker de zeer concurrerend geprijsde MPC One. Deze heeft ook CV/Gate wat altijd handig is met een modulaire synth of synths die je kan bedienen met CV/Gate. 

Huidige aanpak en toekomstige ideeën.

Mijn workflow is erg simpel,  de MPC neemt het maken van samples en bewerken ervan voor zijn rekening met als bron de modulaire synth. Dan maak ik een programma van de samples en kijk ik of ik er een schets van een nummer mee kan maken. Het mooie is dat als je alle samples uit een sessie haalt ze direct al cohesie en dezelfde vibe hebben. Allemaal basis natuurlijk, maar dat is voor nu wel goed. Het houdt de gang erin. Uiteindelijk gaat de MPC de hub vormen tussen de MAX MSP patches en de modulaire synthesizer. Hoe weet ik nog niet exact. Al met al een prima muziek week, hopelijk kan ik dat deze week doorzetten. 

Inspiratie, wat te vinden en hoe zorg je ervoor dat je het niet vergeet

Naast het consistent werken aan je vaardigheden is inspiratie een ander zeer belangrijk onderdeel in het creatieve proces. Wat je vak ook is, muziek, kunst of een beroep met een creatieve component, inspiratie kan erg goed bijdragen aan het actief blijven en de focus houden. Voor mij althans. 

Het is net als met alle vorm van trainen, er zullen momenten zijn die moeilijk zijn, pijn doen en ongemak veroorzaken. Dat hoort bij het verbeteren van je vaardigheden en groeien. Het houden van de balans en rust zijn een belangrijk en integraal onderdeel van het proces. Je hersens hebben tijd nodig om om het werk te verwerken en te internaliseren. I plan dus bewust rust en korte bezoeken en reisjes naar steden, exposities waarvan ik weet dat ik inspiratie kan vinden. Dat is de manier voor mij om energie te behouden, en energie en ideeën voor de toekomst. 

Mijn week & het vinden van inspiratie

De afgelopen week heb ik voornamelijk gewerkt aan het leren van Max MSP en ben ik buiten geweest op zoek naar inspiratie en ideeën. Wandelen in een stand en het bezoeken van tentoonstellingen is wat voor mij goed werkt. Ik probeer dan goed te kijken en details te vinden. Ook probeer ik zoveel mogelijk onverwachte zaken tegen te komen. Ik stap gebouwen binnen waar ik nog niet geweest ben, bezoek tentoonstelling die ik wil bezoeken en die ik per toeval tegenkom.  Maar hoe zorg ik er nu voor dat ik de inspiratie en ideeën vastleg, het gevoel bij het bekijken van het kunstwerk, de omstandigheden enzovoort. Ik probeerde vroeger vooral te vertrouwen op mijn geheugen en schreef het op zodra ik thuis kwam. Maar ik kwam er al vroeg achter dat ik het dan niet exact kon beschrijven wat mij inspireerde of wat het idee was.  

Het documenteren van inspiratie en ideeën 

Ik begon met het maken van snelle foto’s en wat aantekeningen op een notitie in mijn telefoon. En dan vergat ik die weer bij elkaar te bundelen en of specifiek te zijn in wat mij inspireerde. Dus heb ik gewerkt aan een simpel template om het gemakkelijker te maken om mijn inspiratie vast te leggen en terug te kunnen halen. Zonder eerst heel veel te moeten scrollen door foto’s en notities. Het werkt erg intuïtief en gemakkelijk. Het is makkelijk toepasbaar voor mij. 

Ik maak foto’s op mijn telefoon of camera en markeer ze als dat mogelijk is. Ik noteer de plaats, tijd en beschrijving/titel van het kunstwerk of object zodat ik de relevante foto’s erbij kan vinden. Ik voeg wat kernwoorden toe die een goede beschrijving geven van wat mij inspireerde. Ik hou het bij 4 kernwoorden, dat helpt mij bij het later terugvinden van momenten en de ideeën. Ik schrijf een kort verhaaltje over het moment, wat mij inspireerde en over de omgeving en omstandigheden. Als ik direct of even later een idee heb wat bij dat moment opkwam schrijf ik dat apart op.

Het template ziet er als volgt uit:

    • Datum
    • Tijd
    • Plaats
    • Titel
    • Title van het kunstwerk (als het er is)
    • Foto’s
    • kernwoorden
    • kort verhaal
    • Het idee (als er een idee opkomt)

Ik heb de voorkeur voor het schrijven in een notitieboek, en ik gebruik notitieboeken waar ik eenvoudig paginanummers enzovoort in kwijt kan. Ook geef ik mijn notitieboeken een nummer en een eigen titel. Voor het zoeken gebruik ik de vastgelegde kernwoorden. Die noteer ik samen met het nummer van het notitieboek en de pagina nummers in een eenvoudig excel sheet. Zo kan ik snel via kernwoorden ideeën terugvinden. 

Waarom is dit belangrijk voor mij? Het geeft een stuk ruimte aan ontdekken en spelen waarbij ik toch werk aan mijn creatieve proces. Het zorgt ook voor een backlog aan ideeën die ik later kan gaan uitwerken. Zo heb ik altijd iets te doen en kan ik er op terugvallen. Er is geen druk als ik lekker rondloop en om mij heen kijk. Ik werk dan ook aan mijn kennis op het gebied van kunst en architectuur op een ontspannen manier. Het is een manier om te blijven werken aan het creatieve proces zonder direct met muziek bezig te zijn. Het is voor mij belangrijk om een gewoonte te maken van het naar buiten gaan voor inspiratie en de consistentie te blijven houden in het creatieve proces. En hierdoor hou ik mijn connectie met kunst, architectuur en het leven in het algemeen wat zorgt voor de energie in mijn creatieve proces. 

Het hoeft overigens niet altijd te betekenen dat ik naar buiten ga, het kan zoiets eenvoudigs zijn als het openslaan van een kunstboek, het lezen van een biografie of bladeren door foto boeken. Maar de voorkeur gaat uit naar naar buiten gaan. 

Door dit op te nemen in mijn planning als vast onderdeel en als alternatief voor als het maken van muziek op dat moment niet gaat blijf ik verzekerd van de consistentie in mijn creatieve proces.